گفتار درمانی
گفتار درمانی به درمان افراد مبتلا به اختلالات گفتاری می‌پردازد. اختلالات گفتاری، آن دسته از مشکلات یا نقص‌هایی هستند که بر روی زبان، گفتار، صدا و آهنگ اثر می‌گذارند:
علت‌های متفاوتی می‌توانند در بروز نابهنجاری‌های گفتار و زبان مؤثر باشند، از جمله:
۱) تأخیر در رشد گفتار و زبان: کودکی که در یک محیط ساکت بزرگ می‌شود، از تحریکات کلامی لازم برای الگو سازی و تقلید محروم است و رشد زبان در وی ممکن است به تأخیر افتد.
۲) زبان‌پریشی: هرگاه زبان در اثر ضایعه مغزی دست‌خوش آسیب گردد، در این صورت مشکل گفتاری زبان پریشی نامیده می‌شود.
۳) گرفتگی صدا: گروهی از بیماران آنهایی هستند که به دلیل استفاده نادرست و فشار آوردن بر تارهای صوتی و زیاد حرف زدن، تارهای صوتی‌شان ضخیم می‌شود و یا زگیل‌هایی روی آن تشکیل می‌گردد، در نتیجه صدایشان دچار گرفتگی می‌شود.
۴) لکنت زبان
۵) کودکان مبتلا به فلج مغزی
۶) کودکان مبتلا به شکاف کام و لب
۷) اختلالات تولیدی (بد تلفظ کردن صداها): گفتار این افراد اغلب نامفهوم است و امکان دارد صداهای گفتاری را بد تلفظ کنند، آنها را جانشین یکدیگر ساخته یا اینکه حذف کنند و گاه صدایی اضافه تولید کنند.
۸) اختلال در خواندن: این اختلال با روندهای تشخیص شنیداری و ارتباط دادن شکل حرف با صداها مربوط است، با روش‌های گفتار درمانی برای بهبود آنان اقدام می‌گردد.
هدف‌های کلی درمان:
در این‌جا به اجمال اهداف کلی درمان برای هر یک از انواع اختلال‌های ذکر شده ارایه می‌گردد.
درباره کودکان مبتلا به تأخیر در رشد گفتار و زبان، هدف‌های کلی عبارت است از ایجاد محیط کلامی مناسب، افزایش قدرت تمیز و ادراک گفتار، آموزش درک و بیان واژگان و در نهایت نزدیک کردن گفتار کودک به سطح گفتار همسالان اوست.
در زبان پریشی ادرکی، ادراک صحیح گفتار و نوشتار هدف درمان است.
در زبان پریشی بیانی، اهداف درمانی عبارتند از بازآموزی یا آموزش الگوهای تولید صداها، بازآموزی یا آموزش نوشتن و بازآموزی بیان کلمات و ساختار جملات.
در گرفتگی صدا، با توجه به نوع اختلال صوت، هدف‌های درمانی برای آن در نظر گرفته می‌شود.
هدف‌های کلی در درمان لکنت، ایجاد هماهنگی تنفس و گفتار، کاهش سرعت گفتار، و کاهش یا حذف لکنت است.
در کودکان مبتلا به فلج مغزی، افزایش حجم تنفسی، تقویت عضلات گفتاری و نهایتاً آموزش و تصحیح تولید صداها مد نظر است.
در کودکان مبتلا به شکاف کام، تقویت عضلات اندام‌های گفتاری، تقویت عملکرد نرم کام و آموزش و تصحیح تولید صداها از اهداف درمان هستند.
در مورد بد تلفظ کردن صداها، بدون اینکه منشاء عصبی عضلانی داشته باشد، آموزش و تصحیح تولید صداهاست. در بیمارانی که این اختلال را با منشاء عصبی عضلانی دارند، با توجه به نوع و شدت ضایعه، از عملکردهای مرتبط با اهداف درمانی فلج مغزی استفاده می‌شود. در اختلال خواندن نیز با توجه به نوع اختلال، هدف‌های درمانی در نظر گرفته می‌شوند.