آموزش روش حل مسئله به والدین و تأثیر آن بر رفتار کودکان
مؤلفان:
- دکتر محسن شکوهی یکتا
- دکتر اکرم پرند
محل ارائه:
- همایش بین‌المللی استراتژی‌ها و تکنیک‌های حل مسئله، مجله علوم روان‌شناختی
چکیده:
توانایی حل مسئله یکی از مهارت‌های اساسی زندگی است. مقارن با تغییر و تحولات سریع در جوامع امروزی، استانداردها و تقاضاهای محیطی دستخوش تغییر و تحول شده و مسائل ومشکلات انسان‌ها نیز پیچیده‌تر شده‌اند.
بدین‌سان حل بسیاری از مسائل مستلزم به کارگیری سطوح بالای تفکر است. از آنجایی که افراد از توانایی‌های بالقوه حل مسئله برخوردارند ولی روش کاربرد آن را در زندگی واقعی نمی‌دانند، آموزش این روش‌ها ضروری است.
هدف از پژوهش حاضر ارزشیابی میزان تأثیر کارگاه‌هایی است که با هدف آموزش روش‌های حل مسئله طراحی شده‌اند. در این کارگاه‌ها، والدین با روش حل مسئله آشنا می‌شوند و گام به گام آنها را در موقعیت‌های واقعی زندگی به کار می‌برند. از مزایای این کارگاه‌ها این است که کودکان و والدین در انجام تکالیف فعالند و کودکان در کنار پدر یا مادر خود به انجام تکالیف مبادرت می‌ورزند و بدین ترتیب به تفکر وادار شده ودر نتیجه اعتماد به نفس و استقلال آنان افزایش می‌یابد.
هر کارگاه شامل ۱۰ جلسه دو ساعته است که در هر جلسه طرح درس‌هایی از سوی مجریان مجرب به والدین ارائه می‌شود و در آن والدین در موقعیت‌های مشکل‌سازی قرار می‌گیرند که باید به حل مسئله بپردازند.
این موقعیت‌ها با توجه به رفتارهای واقعی کودکان طراحی شده‌اند. در این پژوهش ۲۵۵ نفر (۲۱۶ مادر و ۳۹ پدر ) در ۱۲ کارگاه آموزش دیده‌اند. در مجموع داده‌های حاصل از ۱۷۶ پرسش‌نامه تجزیه و تحلیل شدند و بقیه به دلیل زوجی نبودن (نداشتن پیش آزمون یا پس آزمون) از تحلیل حذف شدند. پژوهش حاضر در زمره پژوهش‌های شبه تجربی با طرح پیش آزمون ـ پس آزمون بدون گروه گواه است.
کارایی این کارگاه‌ها با استفاده از پرسش‌نامه‌های محقق ساخته‌ای که قبل و بعد از کارگاه اجرا شده، ارزشیابی شده است. یافته‌های پژوهش حاضر بیانگر این است که آموزش روش حل مسئله به ویژه در گروه مادران هم بر روش‌های تربیتی آنان و هم بر اصلاح رفتارهای نامناسب کودکان آنها تأثیر مثبت داشته است.
در خاتمه کاربرد یافته‌های تحقیق حاضر، محدودیت‌های پژوهش و پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آینده ارائه شده است.